Η ταύτιση του κάλλους με το αγαθό: ένας νεοελληνικός αξιακός κώδικας στη μεταβυζαντινή λογοτεχνία

H ανίχνευση των αξιακών κωδίκων προσφέρει ένα “κλειδί” για τη συστηματική κατανόηση και ερμηνεία ενός έργου, καθώς οι αξιακοί κώδικες εξειδικεύουν το σημασιακό σύμπαν, δηλ. το ιδεολογικό και κοσμοθεωρητικό υπόβαθρο του υπό μελέτη κειμένου. Το περιεχόμενο και τη λειτουργία ενός τέτοιου κώδικα θα διερευνήσομε σε έργα της μεταβυζαντινής λογοτεχνίας. Είναι ο κώδικας που ορίζει τη σχέση του κάλλους με το αγαθό και ο οποίος αποτελεί, όπως έχομε δείξει αλλού, ένα χαρακτηριστικά νεοελληνικό κώδικα.

Θα μιλήσομε με παραδείγματα και θα ξεκινήσομε μ’ ένα παράθεμα από τον Ερωτόκριτο του Κορνάρου:

Ήρχισε κι εμεγάλωνε το δροσερό κλωνάρι,
κι επλήθαινε στην ομορφιά, στη γνώση και στη χάρη. [...]
και τ’ όνομά τζη το γλυκύ το λέγαν Αρετούσα,
οι ομορφιές τσ’ ήσαν πολλές, τα κάλλη τζ’ ήσαν πλούσα·
χαριτωμένο θηλυκό την ήκαμεν η φύση
κι ίσα τζη δεν ευρίσκετο σ’ Ανατολή και Δύση·
μ’ όλες τσι χάρες κι αρετές ήτονε στολισμένη,
ευγενική και τακτική, πολλά χαριτωμένη.

(Α 57-66)

Περισσότερα